لَک نام طوایفی است ساکن در غرب ایران که به زبان كردی لكی سخن می‌گویند.(در دانشنامه بریتانیکا و ویکیپدیای انگلیسی که از معتبرترین دانشنامه ها هستند لکی را لهجه ای از زبان کردی طبقه بندی کرده اند) مهمترین ایلات لک عبارتند از ایل زنگنه، ایل مافی و ایل باجلان که در نواحی ایلام و کرمانشاه و لرستان ماوا داشته اند.
بسیار به اشتباه كلمه لك را تركیبی از كلمات لر و كرد می خوانند.اما به واقع این تصور عامیانه اشتباه است.
لکها جنوبی‌ترین گروه از طوایف کرد ایران هستند.و چون در آغاز پیدایی و تجمع خود حدودأ صد هزار خانه بوده اند، آنها را «لک»؛ یعنی، «صد هزار» نامیدند.
طوایف لک که در لرستان زندگی می کنند غیر از طوایف لر هستند(لر نیستند)شاه عباس اوّل در دورە صفویه لکها را به لرستان منتقل کرد و درآنجا سکونت داد و طایفە «سلسله» که قبلاً در منطقە ماهیدشت کرمانشاه ساکن بود و طایفە «دلفان» در قرن سوم تیولی در شمال لرستان داشته اند و طایفە « باجلان» از منطقە موصل آمده است. در دوره قاجار، به علت انتقام گیری از زندیه، بسیاری از طوایف لک، منقرض و به نقاط مختلف پراکنده شده اند.
لکها در سرتاسر ایران پخش شده‌اند، ولی در غرب ایران تمرکز بیشتری دارند.
با استقرار مملکت داری به شیوه نوین و تقسیم کشور به واحدهای سیاسی به نام‌های ایالات، ولایات و آنگاه استان‌ها، لکها نیز، بین چندین واحد کشوری تقسیم شدند.در واقع این بزرگترین ضربه را به لكها زد و عملا آنها را در استان های مختلف پراكنده و خود از داشتن استانی واحد و كرد نشین كه امروزه به طور غیر رسمی به لكستان معروف است محروم شدند.امروزه لکها در غرب ایران، عمدتا در استانهای لرستان، همدان، ایلام، کرمانشاه، کردستان، زنجان، و آذربایجان غربی، زندگی می‌کنند.
ایل چهاردولی در منطقه چهاردولی شهرستان شاهین‌دژ در جنوب آذربایجان غربی و شهرستان قروه در جنوب شرقی استان کردستان و شهرستان اسدآباد در غرب استان همدان ساکن هستند و با زبان کردی لکی صحبت می‌کنند.
سکونتگاه اصلی لکها شرق و شمال و غرب لرستان، جنوب و غرب استان همدان، شرق استان کرمانشاه و شرق استان ایلام است. لکها بیشتر در شهرهای، الشتر، نورآباد، کوهدشت، هرسین، کنگاور، صحنه، شیروان، چرداول، دره‌شهر، آبدانان، تویسرکان، نهاوند، کرمانشاه و خرم‌آباد و همدان ساکنند. در غرب ایران لکها را فیلی نیز میخوانند. حوزه گسترش گویش لکی عبارت است از:
۱- بخش چغلوندی یا هرو در شرق لرستان.
۲- شهرستان سلسله یا الشتر در شمال شرقی لرستان.
۳- شهرستان دلفان یا نورآباد در شمال غربی لرستان، بخش کاکاوند و دلفان.
۴- شهرستان کوهدشت در غرب لرستان، بخش کونانی با طایفه‌هایی همچون ایتیوند، اولادقباد، و بخش رومشگان با طایفه هایی مانند امرایی و پادروند، آزادبخت، گراوند و شاهیوند.
۵- شرق استان کرمانشاه در مناطق کنگاور، صحنه، هرسین.
۶- ایلام در دینور و دره شهر.
۷- بخش‌هایی دیگر از طوایف لک در کردستان عراق، کرکوک و خانقین سکونت دارند. در کردستان عراق تعداد گویشوران لک بیشتر از ایران است.
۸- گروههای زیادی از لکها در طول تاریخ از مناطق خود کوچانده و تبعید شده اند از جمله گروهی که ساکن شمال ایران هستند و به کردهای تبعیدی معروفند و گروهی دیگر که توسط عثمانیها به اطراف آنکارا(شهر هایمانا یا هیمنا) کوچانده شدند به لکهای “شیخ بزینی” یا کردهای هیمنه ای معروفند که هنوز فرهنگ و هویت خود را کمابیش حفظ کرده اند.
مردم لک در پی مهاجرت‌ها در بیرون از منطقه لک‌نشین زاگرس نیز یافت می‌شوند. برای نمونه روستای لکستان در آذربایجان شرقی و عده‌ای از ساکنان میانکاله و روستای زاغ‌مرز از توابع بهشهر مازندران خود را لک می‌دانند. چهاردولی شهرستان شاهین‌دژ نیز از لکها هستند. امروزه تیره‌هایی از لکها در استانهای قزوین و خراسان ساکن هستند.
اهالی هرسین و طوایف کاکاوند، بالاوند، جلالوند و عثمانوند که در مسیر مرز بین کردهای ایل کلهر و ایل زنگنه و لرستان واقع شده‌اند به گویش لکی تکلم می‌کنند.
طایفه حسنوند در الشتر لرستان از طوایف لک هستند که در منطقه‌ای در شمال خرم آباد زندگی می‌کنند.
http://sakarkurd.blogdoon.com/
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر